Góry Dynarskie to góry lokalizowane na terytorium Bośni i Hercegowiny, Słowenii, Albanii, Chorwacji, Czarnogóry, Serbii oraz Kosowa. Półwysep Iberyjski obejmuje Hiszpanię, Portugalię oraz Andorę. Półwysep Kolski położony jest na terytorium Rosji, między Morzem Białym, a Morzem Barentsa. Maksymalna głębokość morza, w niecce Okinawy przy wybrzeżach Riukiu, wynosi 2716 metrów. [2] Morze Wschodniochińskie, widok z Xiyang Island. Region znajduje się w strefie klimatu monsunowego. Temperatura wód powierzchniowych: zimą od 5 °C na pn-zach do 20 °C na pd-wsch, w lecie odpowiednio od 23 °C do 30 °C. Pływy morskie na W pogotowiu był też specjalny okręt ratowniczy, który mógłby wypłynąć na Morze Barentsa. „Jeśli nasi rzeczywiście sami uratują wszystkich marynarzy z "Kurska", to nie będzie sprawy. Wronia – rzeka na Półwyspie Kolskim. Długość – 155 km, powierzchnia zlewni – 9940 km². Wypływa z Łowoziera i wpada do Morza Barentsa. Na rzece dwa zbiorniki retencyjne: większy utworzony przez spiętrzenie Sierebrańskiej Elektrowni Wodnej i mniejszy w okolicach miejscowości Tumannyj. . Bitwa na Morzu Barentsa, znana też jako bitwa noworoczna, została stoczona 31 grudnia 1942 między okrętami brytyjskimi a niemieckimi, na północ od przylądka Nordkapp (Północnego), w obronie alianckiego konwoju JW-51B, jako rezultat niemieckiej operacji „Regenbogen”. Bitwa na Morzu Barentsa II wojna światowa, bitwa o Atlantyk Obraz przedstawiający bitwę na Morzu Barentsa Czas 31 grudnia 1942 Miejsce Morze Barentsa, na północ od Przylądka Północnego Przyczyna atak Niemców na konwój JW-51B Wynik taktyczne zwycięstwo Brytyjczyków Strony konfliktu III Rzesza Wielka Brytania Dowódcy Oskar KummetzAlfred Schemmel † Robert BurnettRobert Sherbrooke Siły 2 krążowniki ciężkie,6 niszczycieli 2 krążowniki lekkie,6 niszczycieli,1 trałowiec,2 korwety,2 patrolowce,14 statków Straty 1 niszczyciel zatopiony,1 krążownik lekko uszkodzony,ok. 340 zabitych 1 niszczyciel i 1 trałowiec zatopiony,1 niszczyciel uszkodzony,250 zabitych Położenie na mapie Arktyki 73°15′N 29°00′E/73,250000 29,000000 Podłoże i siłyEdytuj Podczas II wojny światowej bardzo istotne dla wysiłku zbrojnego ZSRR, na którym spoczywał główny ciężar walk lądowych z Niemcami, były dostawy sprzętu i zaopatrzenia z zachodnich państw alianckich, dostarczane drogą morską przez Arktykę. Konwoje statków spotykały się głównie z przeciwdziałaniem niemieckiego lotnictwa i okrętów podwodnych (U-Bootów), natomiast stosunkowo silna flota niemieckich okrętów nawodnych stacjonujących w portach północnej Norwegii, była używana jedynie na małą skalę. Wśród przyczyn tego była nieufność Hitlera wobec wartości bojowej okrętów nawodnych (spowodowana utratą pancernika „Bismarck”) oraz chęć zachowania floty do odparcia ewentualnej inwazji alianckiej na Norwegię. Pod koniec 1942 zdecydowano jednak przeprowadzić operację przeciw konwojom przy użyciu ciężkich okrętów nawodnych stacjonujących w Altafjordzie w północnej Norwegii. W tym czasie na froncie wschodnim toczyły się ciężkie walki o Stalingrad i istotne było dla Niemców osłabienie radzieckiego zaopatrzenia. Jednocześnie Hitler, niespokojny o los floty, wydał dyrektywy unikania starć z przeważającym przeciwnikiem, kiedy okręty niemieckie mogłyby zostać utracone. Operację nazwano Regenbogen (pol. tęcza). 30 grudnia 1942 niemiecki okręt podwodny U-354 wykrył aliancki konwój JW-51B płynący do ZSRR. Konwój JW-51B składał się z 14 statków handlowych przewożących materiały wojenne do ZSRR, w tym 202 czołgi, 2046 samochodów, 87 myśliwców, 33 bombowce, t oleju opałowego, t benzyny lotniczej i t innych materiałów wojennych[1]. Statki te eskortowane były przez niszczyciele brytyjskie: HMS „Onslow”, „Orwell”, „Oribi”, „Obedient” i „Obdurate” (typu O), starszy niszczyciel eskortowy HMS „Achates”, dwie korwety typu Flower (HMS „Rhododendron” i „Hyderabad”), trałowiec HMS „Bramble” i dwa patrolowce – uzbrojone trawlery „Vizalma” i „Northern Gem”. Eskortą dowodził komandor Robert St. Vincent Sherbrooke na „Onslow”. Daleką osłonę konwoju zapewniały dwa krążowniki lekkie HMS „Sheffield” i „Jamaica”, tworzące Zespół R (Force R), patrolujący na trasie konwoju pod dowództwem kontradmirała Roberta Burnetta. Konwój wypłynął z Loch Ewe 22 grudnia 1942, a jego eskorta dołączyła na Islandii 25 grudnia, po czym popłynął na północny wschód w stronę arktycznych portów ZSRR w Zatoce Kolskiej. Podczas sztormów 28 i 29 grudnia konwój uległ częściowemu rozproszeniu, odłączyło się pięć statków, niszczyciel „Oribi” i patrolowiec „Vizalma”. W celu nawiązania z nimi kontaktu wysłany został trałowiec „Bramble”. Trzy statki dołączyły do konwoju 30 grudnia, pozostałe podążały niezależnie do portu przeznaczenia. W celu przechwycenia i zniszczenia konwoju niemieckie dowództwo wysłało w morze wieczorem 30 grudnia zespół wiceadmirała Oskara Kummetza, którego trzon stanowiły dwa krążowniki ciężkie „Admiral Hipper” i „Lützow”, ten drugi należący do serii szczególnie silnych tzw. pancerników kieszonkowych. Ponadto w skład zespołu weszło 6 dużych niszczycieli: „Friedrich Eckoldt”, „Richard Beitzen”, „Theodor Riedel” (typu 1934/1934A) i Z29, Z30, Z31 (typu 1936A). Siły niemieckie zostały podzielone na dwa zespoły. „Admiral Hipper” z niszczycielami „Friedrich Eckoldt”, „Richard Beitzen” i Z29 miały zaatakować konwój od północnego zachodu, odciągając eskortę, a wówczas druga grupa z krążownikiem „Lützow” miała zniszczyć konwój od południa. StarcieEdytuj HMS „Onslow” (podobne „Orwell”, „Oribi”, „Obedient” i „Obdurate”) Starcie Niemców z konwojem odbyło się podczas nocy polarnej, w trudnych warunkach atmosferycznych, z opadami śniegu, a zespoły przeciwników były rozproszone, stąd starcie przebiegało dość chaotycznie i często zespoły nie miały precyzyjnej informacji o atakującym przeciwniku. Skutkiem tego były też pojedynki na stosunkowo małe odległości, przez co niemieckie krążowniki nie mogły odnieść korzyści z większego zasięgu artylerii. 31 grudnia ok. niszczyciel „Obdurate”, osłaniający konwój od południa, dostrzegł trzy niezidentyfikowane niszczyciele za konwojem na zachód od niego. Spotkanie nastąpiło około pozycji 73°15′N 29°00′E/73,250000 29,000000[1]. Przypuszczano, że napotkane okręty mogą być radzieckie, lecz kiedy ok. otworzyły ogień, zorientowano się, że konwój natrafił na Niemców. Niszczyciele „Onslow”, „Orwell”, „Obedient” i „Obdurate” ruszyły wówczas w kierunku okrętów niemieckich, a „Achates” pozostał przy konwoju, tworząc zasłonę dymną. Brytyjskie okręty były słabsze od niemieckich niszczycieli, jedynie „Onslow” i „Achates” uzbrojone były w działa kalibru 120 mm (ten ostatni tylko w dwa), a pozostałe w działa 102 mm, podczas gdy niemieckie niszczyciele miały działa kalibru 127 mm i 150 mm. Zespół niemieckich okrętów miał w składzie także ciężki krążownik uzbrojony w działa 203 mm. O ogień otworzył krążownik „Admiral Hipper”, najpierw do „Achatesa”, lekko go uszkadzając. Po bezskutecznej wymianie ognia z obu stron, manewrujące pod niecelnym ogniem brytyjskie niszczyciele zaczęły pozorować ataki torpedowe, nie chcąc tracić w niepewnych warunkach ich jedynego atutu, jakim były torpedy. Podstęp zadziałał i „Admiral Hipper” czasowo odstąpił na północ w obawie przed torpedami. Po pewnym czasie jednak ponownie ruszył w stronę brytyjskich niszczycieli i ok. zdołał poważnie uszkodzić czterema pociskami „Onslowa” (17 zabitych). Komandor Sherbrooke został ranny w głowę, lecz kontynuował wydawanie rozkazów, po czym dowodzenie siłami brytyjskimi przekazał na „Obedient” (kmdr ppor. Kinloch). Niszczyciele następnie dołączyły pod zasłoną dymną do konwoju, który zmienił w tym czasie kurs ze wschodniego na południowy. O „Admiral Hipper”, prześladując konwój od północy, natknął się na trałowiec HMS „Bramble” i uszkodził go. W celu dobicia trałowca odkomenderowano niszczyciele „Friedrich Eckoldt” i „Richard Beitzen” (Z29 pozostał w tym czasie w tyle). Trałowiec został zatopiony przez „Eckoldta” o z całą załogą (120 ludzi)[2]. „Admiral Hipper” tymczasem zwrócił się ponownie na południe ku konwojowi, celnie ostrzeliwując ok. niszczyciel „Achates”, który później zatonął o (81 członków załogi uratował trawler „Northern Gem”, zginęło 113)[2]. „Hipper” uszkodził też lekko niszczyciel „Obedient”. W czasie walki Niemców z eskortą, od północy nadeszły zaalarmowane lekkie krążowniki brytyjskie Zespołu R, zaskakując Niemców. O otworzyły one ogień do „Hippera”, trafiając go szybko trzema pociskami 152 mm, które spowodowały umiarkowanie poważne uszkodzenia, przede wszystkim zalanie jednej z kotłowni, powodujące spadek prędkości[3]. Admirał Kummetz początkowo wziął ostrzał krążowników za pochodzący od niszczycieli brytyjskich, a po zidentyfikowaniu przeciwników jako krążowniki zarządził wycofanie się z boju na zachód, mimo że jego okręt był silniejszy od obu przeciwników. Jego ogień do krążowników był z kolei niecelny. Nadpływające w tym czasie na miejsce boju niszczyciele „Friedrich Eckoldt” i „Richard Beitzen” wzięły omyłkowo brytyjskie krążowniki za własne okręty. Gdy spostrzeżono pomyłkę, było za późno i ok. godz. salwami z niewielkiej odległości HMS „Sheffield” zatopił „Friedricha Eckoldta” z całą załogą i sztabem 5. Flotylli Niszczycieli (ok. 340 osób wraz z dowódcą flotylli KzS (kmdr) Alfredem Schemmelem)[4]. „Richard Beitzen” uszedł pod zasłoną dymną. Pod koniec starcia „Beitzen” i Z29 osłaniały odchodzącego „Hippera”. Drugi zespół niemiecki z „Lützowem”, podchodzący od południa, minął tymczasem kierujący się na południe konwój i znalazł się na wschód od niego. „Lützow” zdołał jedynie o ostrzelać z odległości 3–7 mil zasłonięty dymem konwój, lecz ostrzał był mało skuteczny i uszkodzono tylko jeden statek[5] (wystrzelił 87 pocisków 280 mm i 75 pocisków 150 mm). Ponownie brytyjskie niszczyciele „Orwell”, „Obedient” i „Obdurate” zdołały utrzymać Niemców na dystans groźbą ataków torpedowych. Kierując się na północ na spotkanie z „Hipperem”, „Lützow” natknął się na brytyjskie krążowniki i obie strony otworzyły ogień, lecz następnie krótko po południu zerwały kontakt w obawie przed atakami torpedowymi z obu stron. Zespół R trzymał się jeszcze przez pewien czas za Niemcami, nie podchodząc z obawy przed atakami torpedowymi niemieckich niszczycieli i upewniając się, że niemiecki zespół odchodzi. Wszystkie statki konwoju dotarły następnie do portu przeznaczenia. PodsumowanieEdytuj Starcie było porażką Niemców, którzy mimo znacznej przewagi jakościowej swoich okrętów i potencjalnie dobrego planu ataku w dwóch grupach, nie zdołali rozbić konwoju, ponosząc porównywalne straty z zadanymi. Jedną z głównych przyczyn było pasywne dowodzenie niemieckimi krążownikami i niszczycielami, w odróżnieniu od śmiałych działań brytyjskich niszczycieli, powstrzymujących silniejszego przeciwnika. Dowodzący eskortą komandor Robert Sherbrooke został za to odznaczony Krzyżem Wiktorii. Bitwa miała dalsze następstwa, gdyż Adolf Hitler wpadł we wściekłość z powodu bezużyteczności okazanej przez ciężkie okręty nawodne i był bliski decyzji wycofania ich ze służby i złomowania na korzyść okrętów podwodnych. Konsekwencje ograniczyły się jednak do dalszego ograniczenia aktywności niemieckich okrętów nawodnych, z których część skierowano do rezerwy lub zadań szkolnych. Głównodowodzący Kriegsmarine wielki admirał Erich Raeder, między innymi na skutek tej bitwy, podał się 30 stycznia 1943 do dymisji i został zastąpiony przez Karla Dönitza. PrzypisyEdytuj↑ a b Andrzej Perepeczko, Admiral Hipper w: „Morza, Statki i Okręty” nr 1/2000, s. 55. Spotykane też są inne liczby. ↑ a b Straty według ↑ Władimir Kofman (Владимир Кофман): „Tjażiołyje krejsera tipa Admiral Hipper” (Тяжёлые крейсера типа „Адмирал Хиппер”), Moskwa 1996. ↑ Patjanin ( Патянин): „Esmincy tipa Leberecht Maass”, seria Morskaja Kollekcja 5/2004. ↑ BATTLE OF THE BARENTS SEA w serwisie BibliografiaEdytuj 9. September-December 1942 including BATTLE OF THE BARENTS SEA w serwisie Irwin J. Kappes: Battle of the Barents Sea Morze BarentsaMorze Barentsa (nor. Barentshavet), do 1853 Morze Murmańskie – marginalne morze w Oceanie Arktycznym , między Europą Północną, archipelagami Svalbard i Ziemią Franciszka Józefa oraz Wyspą Niedźwiedzią i Nową Ziemią . Na zachodzie łączy się z Morzem Norweskim . Powierzchnia morza 1424 tys. km², średnia głębokość 229 m, głębokość maksymalna 600 m. Objętość 316 tys. km³. Morze znajduje się na szelfie kontynentalnym . Południowo-zachodnia część morza nie zamarza w zimie ze względu na wpływ ciepłego prądu Północnoatlantyckiego . Południowo-wschodnia część morza znana jest jako Morze Peczorskie . Morze Barentsa ma duże znaczenie dla transportu i rybołówstwa – istnieją tutaj ważne porty – Murmańsk ( Rosja ) i Vardø ( Norwegia ). Przed II wojną światową, dostęp do Morza Barentsa miała również Finlandia : Petsamo było jedynym wolnym od lodu portem. Poważnym problemem jest radioaktywne zanieczyszczenie morza ze względu na działalność rosyjskiej floty jądrowej i norweskiego zakładu do przetwarzania odpadów radioaktywnych . Ostatnio część morskiego szelfu Morza Barentsa w kierunku Spitsbergenu stała się przedmiotem sporów terytorialnych Rosji i Norwegii (jak również innych państw), głównie z powodu występujących tu znacznych zasobów gazu ziemnego .Spis treści1 Historia badań2 Oceaniczne i lądowe granice3 Morskie granice4 Linia brzegowa5 Archipelagi i wyspy6 Prądy i Wymiana Zasolenie7 Rzeźba Gleby8 Stopień Temperatura wód9 Flora i fauna10 Znaczenie Przemysł spożywczy i Przemysł wydobywczy11 Znaczenie strategiczne12 Przypisy13 Bibliografia Historia badańMorze Barentsa (Murmańskie) na mapie z 1614 Morza Barentsa były zamieszkane od czasów antycznych przez ugrofińskie plemiona Samów (Lapończyków). Pierwsze wizyty nowożytnych Europejczyków ( Wikingowie a potem kupcy z Nowogrodu ) rozpoczęły się prawdopodobnie od końca XI wieku, a następnie stawały się coraz częstsze. Morze Barentsa zostało nazwane w 1853 r. na cześć holenderskiego nawigatora Willema Barentsa . Naukowe badania nad morzem rozpoczęła ekspedycja Fiodora Litkego 1821-1824, a pierwsza kompletna i dokładna charakterystyka hydrologiczna morza została dokonana przez zespół rosyjskich naukowców płynących drewnianym statkiem badawczym „Н. М. Книпович” („Mikołaj Knipowicz”) na początku XX w. Oceaniczne i lądowe graniceMorze Barentsa – akwen położony na obrzeżach Oceanu Arktycznego , na granicy z Atlantykiem , między północnym wybrzeżem Europy na południu i wyspami Wajgacz , Nowa Ziemia , Ziemia Franciszka Józefa na wschodzie oraz Spitsbergen i Wyspa Niedźwiedzia od zachodu. Morskie graniceNa zachodzie graniczy z basenem Morza Norweskiego , granica przebiega od Przylądka Południowego (Sorkapp) na Spitsbergenie przez Wyspę Niedźwiedzią po Przylądek Północny (Nordkapp) w Norwegii, na południu – z Morzem Białym , granica biegnie pomiędzy przylądkami Swiatoj Nos na Półwyspie Kolskim a Kanin Nos na Półwyspie Kanin , na wschodzie – z Morzem Karskim , pomiędzy Wajgaczem a Nową Ziemią oraz dalej na północ pomiędzy Przylądkiem Pragnienia (Mys Żelanija) na Nowej Ziemi a Przyl. Kohlsaat (ros. Мыс Кользат) na Wyspie Grahama Bella najdalej na wschód wysuniętej wyspie archipelagu Ziemi Franciszka Józefa, od północy – z Oceanem Arktycznym, od Przylądka Meri-Harmsour na Ziemi Aleksandra przez Wyspę Wiktorii i Wyspę Białą do Ziemi Północno-Wschodniej w archipelagu Svalbard . Obszar Morza Barentsa, położony na wschód od wyspy Kołgujew , nosi nazwę Morza Peczorskiego . Linia brzegowaWybrzeża Morza Barentsa zwłaszcza Spitsbergenu, Norwegii oraz części Nowej Ziemi są głównie fiordowe : wysokie, skaliste i mocno poszarpane. Północne wybrzeża są głównie lodowe ( abrazja termiczna), występują przede wszystkim na Ziemi Franciszka Józefa, północnej części Nowej Ziemi oraz na Ziemi Północno-Wschodniej. Nieco większe zróżnicowanie występuje na południowych wybrzeżach. W zachodniej części półwyspu Kolskiego występują brzegi silnie rozczłonkowane przez lejkowate ujścia rzeczne, natomiast wschodnia część, niższa, ma brzegi bardziej wyrównane. Na półwyspie Kanin przeważają wybrzeża wyrównane (erozyjno-akumulacyjne), w Zatoce Czoskiej abrazyjno-zalewowe a dalej na wschód aż po Zatokę Chajpudyrską występują wybrzeża deltowe. W obrębie Morza Barentsa występują zatoki. Mniejsze to Porsangerfjord , Tanafjord, Varangerfjord w Norwegii, zatoki Motowska i Kolska na półwyspie Kolskim . Duże, płytkie zatoki występują na wschód od półwyspu Kanin, są to Zatoki: Czoska , Peczorska i Chajpudyrska. Istnieje jeszcze kilka mniejszych zatok. Archipelagi i wyspyW obrębie Morza Barentsa wysp jest niewiele. Największa z nich to wyspa Kołgujew . Od zachodu, północy i wschodu, morze jest ograniczone archipelagami Svalbardu, Ziemi Franciszka Józefa i Nowej Ziemi oraz pojedynczymi wyspami: Wajgacz , Wyspa Biała , Wyspa Wiktorii , Wyspa Niedźwiedzia . HydrografiaDo największych rzek wpływających do Morza Barentsa należą Peczora i Indiga. Prądy i pływyNa powierzchni morza prądy morskie tworzą krąg w lewo. Morze Barentsa jest obszarem, przez który do basenu Morza Arktycznego wprowadzane są ciepłe i silnie zasolone wody atlantyckie. Transportowane są one przez Prąd Norweski , a następnie po jego bifurkacji przez Prąd Nordkapski, który wprowadza wody atlantyckie do Morza Barentsa i dalej do Morza Karskiego . Wzdłuż zachodniej granicy Morza Barentsa na Morzu Norweskim, płynie ciepły Prąd Zachodniospitsbergeński, którego wody przenikają również na Morze Barentsa. Z północy i północnego wschodu, na północne i wschodnie części Morza Barentsa, napływają chłodne i wysłodzone, a przez to „lekkie”, Powierzchniowe Wody Arktyczne. W efekcie wprowadzania do Morza Barentsa ciepłych wód atlantyckich jego południowo-zachodnia część nigdy nie zamarza. Dalej, w części północno-wschodniej morza, ciepło z wód atlantyckich wpływa na opóźnienie w tworzeniu się i przyspieszenie topnienia lodów morskich[1]. W centralnej części morza istnieje system współśrodkowych prądów. Obieg wody morskiej jest pod wpływem zmian wywołanych silnymi wiatrami i wymianą wód z morzami przyległymi. Duże znaczenie, zwłaszcza u wybrzeży mają pływy morskie . Najwyższą wartość 6,1 m osiągają na wybrzeżach półwyspu Kolskiego, w innych miejscach wahają się od 0,6 do 4,7 m. Wymiana wodyWymiana wody z morzami przyległymi ma duże znaczenie dla bilansu wodnego Morza Barentsa. W ciągu roku na morze, dostaje się (i uchodzi z niego) około 76 000 km³ wody, co stanowi około 1/4 z całkowitej objętości wody morskiej. Największe ilości wody (59 000 km³/rok) przynosi ciepły Prąd Nordkapski, który ma ogromne możliwości wpływu na system hydrometeorologiczny morza. Całkowity dopływ wody rzekami do morza wynosi średnio około 200 km³ rocznie. ZasolenieWartość stopnia zasolenia Morza Barentsa wykazuje zmienność poziomą (przestrzenną), pionową i sezonową. Średnie zasolenie wód powierzchniowych w morzu w ciągu roku wynosi w części południowo-zachodniej 34,7-35,0‰, na wschodzie 33,0-34,0‰, a w części północnej 32,0-33,0‰. W pasie nadbrzeżnym morza wiosną i latem zasolenie jest obniżone do 30-32‰, pod koniec zimy wzrasta do 34,0-34,5‰. Wody powierzchniowe są słabiej zasolone od wód głębinowych. GeologiaMorze Barentsa jest częścią prekambryjskiej płyty kontynentalnej zbudowanej z różnorodnych struktur wiekowych, które w permie i mezozoiku przeszły kilka etapów denudacji . Efektem było powstanie kilku antekliz i synekliz widocznych w reliefie dna morskiego. Widoczne są także pozostałości dawnej linii brzegowej na głębokości 200 i 70 m. Dno pokrywają liczne osady polodowcowe oraz grzebienie piasku utworzone przez silne prądy przybrzeżne. Rzeźba dnaDno Morza Barentsa jest podwodną równiną z falistą powierzchnią, lekko nachyloną na zachód i północny wschód. Morze znajduje się w strefie szelfowej, ale w odróżnieniu od innych mórz ma wiele głębokości 300-400 m, średnia głębokość wynosi 229 m, a maksymalna 600 m. Występują liczne podmorskie wzniesienia i rynny – biegnące w różnych kierunkach, jak również istnieje wiele małych (3-5 m) nierówności na głębokości mniejszej niż 200 m oraz terasowatych półek na stokach. W obrębie dna wydzielono równiny – Płaskowyż Centralny, wzniesienia (Centralne, Perseusza – minimalna głębokość 63 m), depresje (Centralna, maksymalna głębokość 386 m) i rynny (Zachodnia-maksymalna głębokość 600 m), Franz-Victoria (430 metrów). W południowej części głębokość jest przeważnie mniejsza niż 200 m. GlebyPokrywa osadów w południowej części Morza Barentsa, zdominowana jest przez piasek , w niektórych miejscach występują głaziki i żwir . W wyższej części Wzniesienia Centralnego i północnej części morza przeważa mulisty piasek oraz piaszczysty muł a w obniżeniach – ił . Wszędzie istnieją domieszki gruboziarnistego materiału, który jest związany z działalnością lodowcową. Miąższość osadów w północnej i środkowej części jest mniejsza niż 0,5 m, w wyniku czego na oddzielonych od siebie wzniesieniach starsze osady są prawie na powierzchni. Wolne tempo powstawania osadów (mniej niż 30 mm na 1000 lat) ma związek ze słabym napływem osadów terygenicznych – w Morzu Barentsa ze względu na szczególne cechy nadbrzeżnych terenów nie ma zrzutów osadów z dużych rzek (z wyjątkiem Peczory , która swoje osady aluwialne osadza u ujścia), oraz ze względu na charakter brzegów zbudowanych głównie ze skał krystalicznych . KlimatKlimat Morza Barentsa jest polarny morski. Charakterystyczne są długie zimy, krótkie chłodne lato, niskie roczne amplitudy temperatury, duża wilgotność względna powietrza. Wynika to z położenia Morza Barentsa w wysokich szerokościach geograficznych poza kręgiem polarnym , pomiędzy ciepłym Oceanem Atlantyckim a chłodnym Oceanem Arktycznym. W północnej części morza dominuje powietrze arktyczne, a w południowej umiarkowane masy powietrza związane z przemieszczaniem się niżu islandzkiego , którego granicą na północy jest front arktyczny. Zimą w centralnej części Morza Barentsa rozwija się intensywna działalność cyklonalna , której skutkiem są często zmieniające się silne wiatry, częste sztormy , duże wahania temperatury, zmienia się także ilość opadów. Średnia temperatura w miesiącach najzimniejszych w północno-wschodniej części morza wynosi -20,8 °C, w południowo-zachodniej i centralnej części morza -2,0 °C do -4,0 °C, na wschodzie (Kołgujew) -14 °C oraz w południowo-wschodniej części -17 °C. Lato jest krótkie i chłodne. W południowej części morza w lipcu średnia temperatura wynosi +7 °C, na wyspach Ziemi Franciszka Józefa od 0 °C do -2 °C. W północnej części morza spada 100-200 mm opadów rocznie, podczas gdy na południu 400-500 mm. Zimą nad morzem dominują wiatry południowo-zachodnie, wiosną i latem północno-wschodnie. W ciągu roku występuje silne zachmurzenie . Stopień zlodzeniaTrudne warunki klimatyczne w północnej i wschodniej części Morza Barentsa mają wpływ na silne zlodzenie . Przez cały rok pozostaje wolna od lodu tylko południowo-zachodnia część morza. Największy zasięg pokrywy lodowej jest w kwietniu, kiedy około 75% powierzchni morza jest zajęte przez pływający lód . W skrajnie chłodnych zimach lód dryfujący bezpośrednio dociera do wybrzeży Półwyspu Kolskiego. Najmniejsza ilość lodu przypada na koniec sierpnia. W tej chwili granica lodu przebiega mniej więcej wzdłuż 78°N. W północno-zachodniej i północno-wschodniej części morza lód jest przez cały rok, ale w ciepłych latach morze jest całkowicie wolne od lodu. Temperatura wódNapływ ciepłych wód z Atlantyku ma wpływ na stosunkowo wysoką temperaturę i zasolenie w południowo-zachodniej części morza. W lutym-marcu temperatura wody na powierzchni wynosi od +3 °C do +5 °C, w sierpniu wzrasta do +7 °C, +9 °C. Na północ od 74°N oraz w południowo-wschodniej części morza zimą temperatura wody na powierzchni wynosi poniżej -1 °C, a latem na północy od +4 °C do 0 °C, w południowo-wschodniej części +4 °C, +7 °C. Latem w strefach przybrzeżnych powierzchnia warstwy ciepłej wody ma 5-8 metrów grubości, może się ocieplić nawet do 11-12 °C. Flora i faunaMorze Barentsa jest zasobne w różne rodzaje ryb, kryl , plankton i bentos . W południowym pasie przybrzeżnym występują w rozproszeniu wodorosty . Spośród 114 gatunków ryb żyjących w Morzu Barentsa, najważniejszymi dla rybołówstwa jest 20 gatunków: dorsz , plamiak , śledź , karmazyn , zębacz , flądry , halibut i inne. Spośród ssaków występują tu niedźwiedź polarny , foka obrączkowana , foka grenlandzka , wieloryb grenlandzki . Na wybrzeżach występują liczne kolonie ptaków – alki , nurniki aleuckie , mewy . W XX wieku został introdukowany krab kamczacki (czerwony krab królewski), który był w stanie dostosować się do nowych warunków życia i zaczyna rozmnażać się bardzo intensywnie. Powoduje to wielkie zaniepokojenie lokalnych ekologów i miejscowych rybaków, ponieważ krab zjada wszystko. Jest gatunkiem inwazyjnym stopniowo wypierającym gatunki rodzime. W strefie dennej morza występują różne gatunki szkarłupni , rozgwiazd i jeżowców . Znaczenie gospodarczeMorze Barentsa ma duże znaczenie gospodarcze dla Federacji Rosyjskiej, a także Norwegii i innych krajów. Przemysł spożywczy i morskiMorze jest bogate w różne rodzaje ryb, plankton, bentos i w związku z tym jest obszarem intensywnych połowów. Ponadto, biegną tędy bardzo ważne drogi morskie łączące europejską części Rosji z portami zachodnich (z XVI wieku) i wschodnich krajów (od XIX wieku) oraz z Syberią (z XV w.). Głównym i największym portem wolnym od lodu jest Murmańsk – stolica obwodu murmańskiego . Inne mniejsze porty to: Teriberka, Indiga, Narjan-Mar w Rosji oraz Vardø , Vadsø i Kirkenes w Norwegii. Przemysł wydobywczyWydobywanie gazu ziemnego rozpoczęto już w latach 70. Odkryto je na obszarach wód norweskich jak i rosyjskich. Pierwsze duże pole gazowe „Snøhvit” znajduje się w sektorze norweskim. Najbardziej zasobne złoże gazu „ Sztokman ” znajduje się w sektorze rosyjskim i jest eksploatowane przez „ Gazprom ”. Trwają spory terytorialne pomiędzy Norwegią a Rosją, dotyczące rozgraniczenia Morza Barentsa. Znaczenie strategiczneBazy Floty PółnocnejMorze Barentsa – ze względu na swe położenie i istnienie niezamarzających wód jest poligonem i bazą Floty Północnej , w tym podwodnych okrętów atomowych, nosicieli broni jądrowej. Główne bazy wojenne są miastami zamkniętymi: są to Siewieromorsk , gdzie znajduje się główny skład amunicji, Poliarnyj – główna baza floty oraz duża stocznia morska „Szkwał” oraz Problemy Klimatologii Polarnej nr 17, Akademia Morska w Gdyni, 2007, s. 61-62 ISSN:1234-0715 BibliografiaEncyklopedia Audiowizualna Britannica – Geografia I, Классификация морских берегов: А. Д. Добровольский, Б. С. Залогин – „Моря СССР”, Издательство Московского университета, 1982, Мазарович – Строение дна Мирового океана и окраинных морей России, Москва ГЕОС, 2005, Inne hasła zawierające informacje o "Morze Barentsa": Inne lekcje zawierające informacje o "Morze Barentsa": 43–44 Rosja, część europejska Arkusze map nr 43 i 44 obejmują europejską część Rosji oraz obszary innych państw i mórz lub ich fragmentów: na północy – część Morza Barentsa i Morza Białego, na wschodzie – część Kazachstanu; na południu – Gruzję, Azerbejdżanu, Armenii, Turcji i Morza Czarnego; na zachodzie – Mołdawię oraz fragmenty Bułgarii, Rumunii, Ukrainy, Białorusi, Litwy, Łotwy, Estonii, Finlandii i Norwegii. Rosja (Federacja Rosyjska) była największą republiką z 15 republik wchodzących w skład ZSRR, zarówno pod względem liczby ludności, powierzchni, jak i siły polityczno-gospodarczej. 31 grudnia 1991 roku ZSRR przestał istnieć, a jego miejsce zajęła Federacja Rosyjska i 14 innych państw. Rosja to potężne państwo rozciągające się od wschodniej Europy poprzez północną część Azji aż po Ocean Spokojny – przez 11 stref czasowych w Europie i Azji. Jest największym państwem na świecie, o powierzchni około dwukrotnie większej od Stanów Zjednoczonych lub Chin. Długość jej granic lądowych wynosi 20,3 tys. km, morskich – 38 tys. km. Rozciągłość południkowa Rosji to prawie 4500 km, natomiast rozciągłość równoleżnikowa – 9000 km. Część europejska Federacji Rosyjskiej kończy się na wschodzie na górach Ural, a na południu na górach Kaukaz. Rosja europejska od wschodu graniczy z Kazachstanem, od południa z Gruzją, Azerbejdżanem i Ukrainą, od zachodu z Norwegią, Finlandią, Estonią, Łotwą, Białorusią oraz Litwą i Polską (poprzez obwód kaliningradzki). Powierzchnia Rosji, wynosząca ponad 17 mln km2, stanowi w przybliżeniu 1/6 powierzchni Ziemi, przy czym na część europejską przypada 25% powierzchni kraju i prawie 80% ludności. Europejska część Rosji zajęta jest przeważnie przez Nizinę Wschodnioeuropejską, zdominowaną przez krajobraz polodowcowy. w jej centralnej części rozciąga się pagórkowata, pocięta licznymi wąwozami Wyżyna Nadwołżańska, leżąca na prawym brzegu środkowej Wołgi oraz Wyżyna Środkoworosyjska, stanowiąca dział wodny między zlewiskami Morza Kaspijskiego, Czarnego i Azowskiego. Europejską część Rosji od azjatyckiej oddzielają góry Ural. Główne pasmo tych gór ciągnie się w kierunku południkowym od Morza Karskiego na północy do środkowego odcinka rzeki Ural na południu i oddziela Nizinę Wschodnioeuropejską od Niziny Zachodniosyberyjskiej. Długość tych gór wynosi ponad 2000 km, szerokość od 40 do 150 km, a dzielą się na: Ural Polarny, Północny, Środkowy i Południowy. Najwyższym szczytem jest Narodnaja o wysokości 1894 m położona w północnej części Uralu. Na południu Rosji, na pograniczu z Gruzją i Azerbejdżanem i między Morzem Czarnym i Kaspijskim leżą zaliczone już do Azji potężne góry Kaukaz, z najwyższym szczytem Elbrus (5642 m Góry te rozciągają się na długości około 1500 km i są szerokie na 110 do 180 km. Południowy wschód europejskiej części Rosji to Nizina Nadkaspijska, ciągnąca się wzdłuż północnego wybrzeża bezodpływowego jeziora, zwanego, ze względu na swą wielkość bliską 300 tys. km2 – Morzem Kaspijskim. Znaczną część niziny, prawie 50% stanowi największy pod względem powierzchni obszar depresyjny w Europie i Azji, położony nawet do 28 m Ze względu na niski poziom wód Morza Kaspijskiego nie ma tu zagrożenia zalewami wód jak w Holandii, gdzie morze znajduje się powyżej poziomu lądu. Rosja ma bardzo gęstą sieć wodną, a jej główną rzeką jest Wołga o długości 3530 km i delcie o powierzchni 19 tys. km2. Do Wołgi wpada ponad 200 rzek, z których główne to Kama i Oka. Dzięki bogatemu systemowi kanałów i sztucznych zbiorników wodnych, Wołga połączona jest z morzami: Białym, Bałtyckim, Czarnym i Azowskim. Inne ważne rzeki tej części Rosji to Dniepr, Don, Dwina i Peczora. Tutaj też znajdują się liczne jeziora, z których największe to Ładoga, Onega i Pejpus, którego część należy do Estonii. Na wielu rzekach wybudowano olbrzymie zbiorniki wodne i tak na Wołdze mamy zbiornik Rybiński, Samarski i Wołgogradzki, na Kamie – Kamski i Dolnokamski, na Donie – Cymlański. Największym miastem Rosji i jednym z największych w Europie jest jej stolica – Moskwa licząca 8,4 mln mieszkańców, będąca ważnym ośrodkiem przemysłowym, naukowo-kulturalnym i komunikacyjnym. Inne wielkie miasta to Petersburg, Niżny Nowogród, Samara, Kazań, Rostów nad Donem i Wołgograd. Skojarzenia związane z Rosją to przede wszystkim niezmierzone przestrzenie, to kolejni przywódcy wpływający na losy całego świata, to Moskwa z zabytkami takimi jak Plac Czerwony i Kreml, przebogate muzea, ulica Arbat o specyficznym klimacie i metro, które dziennie przewozi około 9 milionów pasażerów, to samochody Łada i Wołga, to białe noce w Petersburgu, to poezja bardów: Włodzimierza Wysockiego i Bułata Okudżawy, to wspaniała fauna i flora, to najdłuższa rzeka Europy – Wołga, to kraina jezior – Karelia, to szersze tory kolejowe. Wreszcie to wspaniała kultura: muzyka, teatr, opera, balet klasyczny, malarstwo, architektura, literatura, no i kuchnia z potrawami takimi jak bliny, zupa solianka, boeuf strogonow czy kawior... Mapy niezbyt wiernie odwzorowują rzeczywistość. Kraje zajmujące tę samą powierzchnię u kartografów są sobie nierówne, małe państwa – jak Polska – okazują się dużo większe, a Afryka, która na mapie przypomina rozmiarem Amerykę Północną, pomieściłaby największe państwa świata. Tyle że na mapy – co wiemy z atlasów – trudno przenieść trójwymiarowy świat. Próbę podjęli autorzy serwisu BoredPanda, którzy z pomocą strony przywrócili wielu krajom właściwe proporcje. Niektóre zaskakują. Na przykład potężna, jak się okazuje, Polska.

morze barentsa na mapie